ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆଜି ପ୍ରକାଶ ପାଇବ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ଫଳାଫଳ। ଏନଡିଏ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ଜିତିବେ କିମ୍ବା ବିରୋଧୀଙ୍କ ଯଶୋବନ୍ତ ସିହ୍ନା ଏହା ସ୍ଥିର ହେବ। ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ଆପଣ ବାରମ୍ବାର ଶୁଣିବେ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ହେଉଛି ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜ। ଏହି ଶବ୍ଦ କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଏଥିରୁ ଏହା ବୁଝିହେବ ଯେ ଆଜି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନର ଫଳାଫଳ ମଧ୍ୟ ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥିର ହେବ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜ କ’ଣ ଏବଂ ଜଣେ ସାଂସଦ କିମ୍ବା ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ କିପରି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଭୋଟ୍ ଗଣନାର ପଦ୍ଧତି କ’ଣ ରହିଛି।
ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜ କ’ଣ?
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଲୋକସଭା, ରାଜ୍ୟସଭା ଏବଂ ବିଧାୟକମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହି ଭୋଟର ପ୍ରତ୍ୟେକଟିର ମହତ୍ତ୍ୱ ଭିନ୍ନ ଅଟେ। ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ଅଟେ। ଜଣେ ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ହେଉଛି ୭୦୦। ଏଥି ସହିତ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ସେହି ରାଜ୍ୟର ଜନସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଆସନ ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ଉଭୟ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯିଏ ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ୫୧ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ୍ ପାଇବ ସେ ହିଁ ବିଜେତା ହେବ।
ଏଥର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ କେତେ ଭୋଟର ଥିଲେ?
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଲୋକସଭା, ରାଜ୍ୟସଭା ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ସଦସ୍ୟମାନେ ଭୋଟ୍ ଦେଇଛନ୍ତି। ୨୪୫ ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ରାଜ୍ୟସଭା ମଧ୍ୟରୁ ୨୩୩ ସାଂସଦଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା (ମନୋନୀତ ସାଂସଦମାନେ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ)। ଏହା ସହ ଲୋକସଭାର ୫୪୩ ଜଣ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟର ମୋଟ ୪ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାର ଅଧିକାର ଥିଲା। ଏହିପରି, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ମୋଟ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪ ହଜାର ୭୯୬ ଥିଲା।
ରାଜ୍ୟ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଜନବହୁଳ ରାଜ୍ୟ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ସର୍ବାଧିକ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ୨୦୮ ଥିଲା। ଏଥି ସହିତ ଏହା ପରେ ଝାଡଖଣ୍ଡ ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁର ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ୧୭୬ ଏବଂ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ୧୭୫ ଥିଲା। ବିହାରରୁ ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା ୧୭୩ । ସର୍ବନିମ୍ନ ମୂଲ୍ୟ ସିକ୍କିମ୍ ବିଧାୟକଙ୍କ ମୂଲ୍ୟ ଥିଲା। ଏଠାରେ ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ସାତ ଥିଲା। ଏହା ପରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଅରୁଣାଚଳ ଏବଂ ମିଜୋରାମର ବିଧାୟକଙ୍କଠାରୁ ଆସିଥାଏ । ଏଠାରେ ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ଆଠ ଥିଲା।
ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ:
ରାଜ୍ୟସଭା ଓ ଲୋକସଭା ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଗୋଟିଏ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ୭୦୦ ଥିଲା। ଉଭୟ ଗୃହରେ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୭୭୬ । ଏହି ଅର୍ଥରେ ସାଂସଦମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ହେଉଛି ୫,୪୩,୨୦୦। ବର୍ତ୍ତମାନ ଯଦି ଆମେ ବିଧାନସଭା ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟକୁ ଦେଖିବା ତେବେ ଏହା ୧୦ ଲକ୍ଷ ୮୬ହଜାର ୪୩୧। ଅର୍ଥାତ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ସର୍ବାଧିକ ଏହି ମୂଲ୍ୟରେ ଭୋଟ୍ ଦିଆଯାଇପାରିବ।
ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ କାହିଁକି ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ?
ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ଜନସଂଖ୍ୟା ଭିନ୍ନ ଅଟେ। ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ରାଜ୍ୟର ଜନସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ସେଠାରେ ସମୁଦାୟ ବିଧାନସଭା ଆସନ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ସ୍ଥିର ହୋଇଛି।
ବର୍ତ୍ତମାନର କିମ୍ବା ଶେଷ ଜନଗଣନାର ଜନସଂଖ୍ୟା ଆଧାରରେ ଭୋଟର ଏହି ମୂଲ୍ୟ ସ୍ଥିର ହୋଇନାହିଁ । ଏଥିପାଇଁ ୧୯୭୧ ର ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ଆଧାର କରାଯାଇଛି। ୨୦୨୬ ପରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଜନଗଣନା ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଜନଗଣନାର ଆଧାର ବଦଳିଯିବ। ତାହା ହେଉଛି, ୨୦୩୧ର ଜନଗଣନା ତଥ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ। ସାଂସଦ ଏବଂ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ୧୯୭୧ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଆଧାର ପରିବର୍ତ୍ତେ ୨୦୩୧ ଜନଗଣନା ଆଧାରରେ ସ୍ଥିର କରାଯିବ।
ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ଏକ ସରଳ ସୂତ୍ର ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ। ସର୍ବପ୍ରଥମେ ୧୯୭୧ ଜନଗଣନା ଅନୁଯାୟୀ ସେହି ରାଜ୍ୟର ଜନସଂଖ୍ୟା ନିଆଯାଇଥାଏ । ଏହା ପରେ, ସେହି ରାଜ୍ୟର ବିଧାୟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାକୁ ହଜାରେ ଗୁଣ କରାଯାଇଥାଏ । ଗୁଣିତ ହେଲେ ପ୍ରାପ୍ତ ସଂଖ୍ୟା ସମୁଦାୟ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦ୍ୱାରା ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ । ଯେଉଁ ଫଳାଫଳ ବାହାରିଲା ଉକ୍ତ ସଂଖ୍ଯାଟି ହେଉଛି ସେହି ରାଜ୍ୟର ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ।
ଏହାକୁ ଏକ ଉଦାହରଣ ସହିତ ବୁଝି ହେବ। ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ୮,୩୮,୪୯,୯୦୫ ଥିଲା । ରାଜ୍ୟରେ ମୋଟ ୪୦୩ ଟି ବିଧାନସଭା ଆସନ ଅଛି। ମୋଟ ସିଟ୍ ଏକ ହଜାର କୁ ଗୁଣନ କଲେ ୪୦୩୦୦୦। ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ୪୦୩୦୦୦ ଦ୍ୱାରା ୮,୩୮,୪୯,୯୦୫ କୁ ବିଭାଜନ କଲେ ଆମେ ୨୦୮.୦୬ ଉତ୍ତର ପାଇବୁ। ଭୋଟ୍ ଦଶମିକାରେ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଜଣେ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ୨୦୮ ଅଟେ।
ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିଜୟ କିପରି ସ୍ଥିର ହେବ?
ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ଯୋଡା ଯାଇଛି। ଯୋଗ କରାଯିବା ପରେ ଆସୁଥିବା ସଂଖ୍ୟାକୁ ରାଜ୍ୟସଭା ଓ ଲୋକସଭାର ମୋଟ ସାଂସଦଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଥାଏ। ତାହା ହେଉଛି ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ୪୦୩ ବିଧାୟକଙ୍କ ମୋଟ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ଯ ହେଉଛି ୨୦୮। ଅର୍ଥାତ୍ ୪୦୩ ଗୁଣନ ୨୦୮ = ୮୩୮୨୪ ।
ସେହିଭଳି, ଦେଶର ସମସ୍ତ ବିଧାୟକଙ୍କ ଭୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟର ପରିମାଣ ହେଉଛି ୫,୪୨,୨୩୧ | ରାଜ୍ୟସଭାର ମୋଟ ୨୩୩ ସାଂସଦ ଏବଂ ଲୋକସଭାର ୫୪୩ ଜଣ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ମିଶାଇଲେ ୭୭୬ ଜଣ ହେଉଛନ୍ତ। ବର୍ତ୍ତମାନ ୫,୪୩,୨୩୧ କୁ ୭୭୬ରେ ବିଭକ୍ତ କଲେ ୭୦୦.୦୩ । ଏହିପରି ଜଣେ ସାଂସଦଙ୍କ ଭୋଟର ମୂଲ୍ୟ ୭୦୦ ନିଆ ଯାଇଥାଏ। ବିଧାୟକ ଏବଂ ସାଂସଦମାନଙ୍କର ମୋଟ ଭୋଟ୍ ‘ଇଲେକ୍ଟୋରାଲ୍ କଲେଜ’ କୁହାଯାଏ। ଏହି ସଂଖ୍ୟା ହେଉଛି ୧୦,୮୬, ୪୩୧। ଯେଉଁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଏହି ସଂଖ୍ୟାର ଅଧାରୁ ଅଧିକ ପାଇଥାନ୍ତି ଉକ୍ତ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେତା ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥାଏ।
